ขุมทรัพย์ใกล้ตัว

มีของใกล้ตัวอย่างหนึ่งที่เรามักใช้อย่างไม่คุ้มค่า
และทิ้งไปโดยเปล่าประโยชน์ ทราบหรือไม่ว่าของที่ว่านั้นคืออะไร?

ถ้าตอบว่า น้ำ ไฟ กระดาษ ก็ขอบอกว่า "ผิด"

คำตอบคือ ลมหายใจ

พูดอย่างนี้ บางคนอาจสงสัยว่า
ทุกวันนี้มีชีวิตอยู่ได้ก็เพราะอาศัยลมหายใจ เท่านี้ยังไม่พออีกหรือ?

จริงอยู่ ลมหายใจช่วยให้เราเป็นผู้เป็นคนอยู่ได้
แต่นี้ก็เป็นคุณอนันต์แล้ว แต่ลมหายใจยังมีคุณค่านอกเหนือจากนั้น
คุณค่าอย่างหนึ่งที่เรามักมองข้ามก็คือ
ลมหายใจนั้นเป็นเพื่อนเตือนใจเราได้

เวลาเราโกรธใครสักคน ก่อนที่จะหลุดปากด่าว่าเขา
ลองหายใจเข้าลึกๆ แล้วผ่อนออกมาช้าๆ สัก 5 เที่ยว 10 เที่ยว
ความอัดอั้นเก็บกดอยากระบายโทสะหรือแผดเสียงใส่เขา จะลดลงไปมาก

สติที่เกือบจะหลุดหายไปจะกลับคืนมาอย่างรวดเร็ว
ถึงตอนนั้น เราจึงจะนึกขึ้นมาได้ว่า หากเราหลุดปากไป
เราเองนั้นแหละเป็นฝ่ายเสียหายหลายแสน ไม่ใช่เขาคนนั้น

ยาสลายนิ่ว ยาละลายไขมันก็มีแล้ว
ไม่สนใจยาสลายความโกรธบ้างหรือ

ลมหายใจนี่แหละเป็นยาสลายความโกรธชั้นดี
แถมยังมีสรรพคุณอเนกประสงค์ ใช้สลายความกลัวก็ได้
สลายความเครียดก็ยิ่งดีเข้าไปใหญ่

กายกับใจนั้นสัมพันธ์กันอย่างใกล้ชิด
เวลาเกิดโทสะขึ้นมาในใจหัวใจจะเต้นเร็ว
ลมหายใจถี่กระชั้น นี่เรียกว่าใจมีผลต่อกาย

แต่ขณะเดียวกันกายก็มีผลต่อใจด้วย
ไม่เชื่อลองหายใจเร็วๆ สั้นๆ สักพัก จะรู้สึกเครียด

คนที่หายใจตื้นและถี่จะเป็นคนหงุดหงิดง่าย
ในทางตรงกันข้าม ถ้าหายใจเข้าลึกๆ และหายใจออกยาวๆ ใจจะเบาคลาย

ลองสังเกตดูเถิด เวลาเราโกรธ กลัว ประหม่า ลมหายใจจะถี่และตื้น
แต่ถ้าเรารู้ตัวหรือจับความรู้สึกของตัวเองทันท่วงที
รีบเอาลมหายใจมาใช้ให้เป็นประโยชน์ด้วยการกำหนดลมหายใจเข้าออกลึกๆ
ความรู้สึกโปร่งโล่งจะเข้ามาแทนที่ความเร่าร้อนวุ่นวายใจ

คนที่เครียดบ่อยๆ ลองหายใจแบบนี้ดูบ้าง
จะรู้สึกสบายขึ้นมาก

ถ้าใช้ลมหายใจให้เป็น นอกจากลมหายใจจะเป็นเพื่อนเตือนสติ
และเป็นยาคลายความเครียดชั้นดีแล้ว

เรายังจะพบต่อไปด้วยว่า ในลมหายใจนั้น
มีทรัพย์ล้ำค่าที่ใช้เท่าไรก็ไม่มีวันหมด
ทรัพย์ที่ว่าก็คือ ความสุขสงบ

คนเรามักแสวงหาความสุขนอกตัว
เสียเงินเสียทองไปมากมายกับสิ่งเสพนานาชนิด
แต่แท้ที่จริงความสงบนั้นมีอยู่แล้วในลมหายใจของเรา

การหายใจเข้าออกช้าๆ อย่างที่ว่ามา เป็นบันไดเบื้องต้นสู่ความสงบ
ถ้าอยากให้เกิดผลดียิ่งขึ้นก็ให้น้อมใจไปจดจ่ออยู่ที่ลมหายใจด้วย

ยิ่งจิตใจแนบชิดสนิทกับลมหายใจมากเท่าไร ก็ยิ่งดีมากเท่านั้น
หรือจะนับด้วยก็ได้ เช่น หายใจเข้านับ 1 หายใจออกนับ 1
จากนั้นหายใจเข้านับ 2 หายใจออกนับ 2 เรียงไปจนถึง 5 หรือต่อไปถึง 10 ก็ได้

ที่แล้วมาเราหายใจออกแบบทิ้งๆ ขว้างๆ กันจนเป็นนิสัย
ส่วนลมหายใจเข้าเราก็นึกว่ามีแต่ออกซิเจนเท่านั้น

แท้จริงลมหายใจเข้าและออกมี "ของดี" มากมายกว่านั้น
ในลมหายใจมีทั้งสติ มีทั้งความผ่อนคลายและความสุขสงบ
มีอะไรต่ออะไรมากมายที่ลมหายใจสามารถให้เราได้

ข้อสำคัญคือเราต้องใส่ใจกับลมหายใจของเราให้มากกว่านี้
แทนที่จะละเลยจนลืมตัวบ่อยๆ ว่าเรากำลังหายใจอยู่

-------------------------------------------------
จาก ร่มไม้และเรือนใจ
โดย พระไพศาล วิสาโล